dokument Komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej w okresie od 01.02.2024 r. do 29.02.2024 r.

Niniejszy komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej przedstawia analizę:
- położenia zwierciadła wód podziemnych
- stanu rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych
- stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w pierwszym poziomie wodonośnym
Analiza obejmuje obszar kraju w okresie od 1 do 29 lutego 2024 r.

Luty 2024 r. był kolejnym miesiącem, w którym na obszarze niemal całego kraju nastąpił wzrost średnich miesięcznych stanów wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym w odniesieniu do wartości z poprzedniego miesiąca. Stan taki odnotowano w ponad 96% analizowanych punktów obserwacyjnych. Obniżenie średniego poziomu wód podziemnych obserwowane było tylko lokalnie i zostało zarejestrowane w grupie punktów stanowiących około 3% ogólnej liczby punktów objętych analizą. W przypadku niespełna 1% punktów obserwacyjnych średni poziom wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego nie uległ zmianie w porównaniu ze stanem odnotowanym w styczniu 2024 r.

Wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym niemal na całym obszarze kraju utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę. Zagrożenie stanu rezerw w lutym 2024 r. wystąpiło tylko w jednym punkcie na obszarze województwa pomorskiego. Braku rezerw zasobów wód podziemnych, w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia, w tym czasie nie odnotowano.

W lutym 2024 r. nie stwierdzono zagrożenia hydrogeologicznego, związanego z położeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej stanu niskiego ostrzegawczego (SNO), występującego w skali regionalnej. Obniżenie zwierciadła wód podziemnych poniżej granicy stanu SNO występowało jedynie lokalnie i stwierdzone zostało w pięciu punktach obserwacyjnych na obszarach województw pomorskiego i zachodniopomorskiego.

Analiza została opracowana na podstawie interpretacji zebranych w trybie operacyjnym wyników pomiarów w wytypowanych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych PIG-PIB, przy uwzględnieniu dla poszczególnych punktów obserwacyjnych następujących wartości charakterystycznych:* najniższej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (NNG),* średniej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (SSG),* średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia (SNG),* wartości granicznej dla wystąpienia zjawiska niżówki hydrogeologicznej, przyjętej na poziomie stanu niskiego ostrzegawczego (SNO),* wyznaczonego z najniższych rocznych stanów położenia zwierciadła wody charakteryzujących się wartościami niższymi od wartości SNG,* średniej głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej (AG) z okresu od 1 do 29 lutego 2024 r.

1. Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych

W lutym 2024 r. prawie na całym obszarze kraju odnotowano wyższe położenie zwierciadła wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym w stosunku do stanu ze stycznia 2024 r. Dotyczyło to większości poddanych analizie punktów obserwacyjnych (ponad 96% - wzrost o około 4 % w odniesieniu do stanu z poprzedniego miesiąca). Wzrosty średniego poziomu wód podziemnych najczęściej mieściły się w przedziałach od 0.1 do 0.25 m (36%), od 0 do 0.1 m (około 30% punktów obserwacyjnych) oraz od 0.25 do 0.5 m (21 %). Niższy poziom wód podziemnych w ppw w stosunku do średniego stanu z poprzedniego miesiąca odnotowany został w przypadku około 3 % poddanych analizie punktów obserwacyjnych (tj. o około 3% mniej w odniesieniu do stanu z poprzedniego miesiąca). Sytuacja taka występowała tylko lokalnie w południowej części kraju. Obniżenia średniego poziomu wód podziemnych były stosunkowo niewielkie i mieściły się najczęściej w przedziale 0 do 0.1 m (2% punktów). W przypadku niespełna 1% punktów obserwacyjnych średni poziom wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym nie uległ zmianie w porównaniu ze stanem odnotowanym w styczniu 2024 r. (Ryc. 1).

Ryc.1. Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych w lutym 2024 r.

2. Zmiany zasobów wód podziemnych

W lutym 2024 r. prawie we wszystkich analizowanych punktach obserwacyjnych (ponad 99%) średni poziom wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym wskazywał na brak zagrożenia stanu rezerw zasobów w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (*NNG). Oznacza to, że wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym na przeważającym obszarze kraju nadal utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę.

Punkty obserwacyjne, w których poziom wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego znajdował się poniżej granicy odpowiadającej środkowi przedziału **SNO-*NNG, co oznacza wystąpienie zagrożenia dla użytkowania wód podziemnych, stanowiły około 1% ogólnej liczby punktów objętych analizą. W żadnym punkcie z tej grupy nie odnotowano braku rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do granicy stanu *NNG (Ryc. 2).

 * NNG [m] – najniższa roczna wartość głębokości zwierciadła wody z okresu wielolecia
** SNO [m] – stan niski ostrzegawczy (tj. głębokość położenia zwierciadła wody uzasadniająca wydanie ostrzeżeń i ograniczeń w korzystaniu z wód podziemnych) określony, jako poziom zwierciadła wody, który jest obliczany, jako średnia z minimalnych rocznych stanów położenia zwierciadła wody

Ryc. 2. Poziom rezerw zasobów wód podziemnych w lutym 2024 r. w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.

3. Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych

Wykonane w lutym br. pomiary głębokości położenia swobodnego zwierciadła wody wykazały, że w przypadku 148 punktów obserwacyjnych, co stanowi około 89% wszystkich analizowanych punktów (wzrost o około 8% w stosunku do stanu z poprzedniego miesiąca), zwierciadło to znajdowało się powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości (***SNG). Stan wód podziemnych niższy od stanu niskiego ostrzegawczego (**SNO), oznaczający występowanie niżówki hydrogeologicznej utrzymywał się w tym czasie w 5 punktach obserwacyjnych, co stanowi 3% wszystkich uwzględnionych w analizie punktów obserwacyjnych (spadek o 3% w odniesieniu do stycznia br.).

Obecnie zjawisko niżówki hydrogeologicznej występuje jedynie lokalnie w północnej i północno-zachodniej części kraju i nie stanowi regionalnego stanu zagrożenia hydrogeologicznego. W 14 punktach obserwacyjnych (ponad 8%) średni poziom zwierciadła wód podziemnych w styczniu utrzymywał się w strefie między granicami stanów **SNO i ***SNG, co oznacza, że w rejonach tych punktów w przypadku utrzymywania się niekorzystnych warunków meteorologicznych, w tym przede wszystkim przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych, również może pojawić się niżówka hydrogeologiczna.

Lokalizację wybranych reprezentatywnych punktów obserwacyjnych wraz z oceną stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na terenie kraju w styczniu 2024 r. przedstawiono na rycinie 3. 

**SNO [m] – stan niski ostrzegawczy (tj. głębokość położenia zwierciadła wody uzasadniająca wydanie ostrzeżeń i ograniczeń w korzystaniu z wód podziemnych) określony, jako poziom zwierciadła wody, który jest obliczany, jako średnia z minimalnych rocznych stanów położenia zwierciadła wody
***SNG - średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia

 Ryc. 3. Ocena zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w lutym 2024 r.