„Gas tracers sampling and analysis”. Warsztaty naukowe we Wrocławiu

W dniach 11 - 13 czerwca 2019 r. we wrocławskim hotelu Mercure odbyło się Zgromadzenie Ogólne projektu p.n. Subsurface Evaluation of Carbon Capture and Storage and Unconventional Risk – SECURe, finansowanego z programu HORIZON2020. Projekt jet realizowany przez szerokie konsorcjum europejskich instytucji naukowych i dotyczy oceny ryzyka środowiskowego i metod ewaluacji bezpieczeństwa środowiskowego, w tym metod pomiarowych przy ocenie stanu środowiska i monitoringu środowiska w rejonach poszukiwań i wydobycia węglowodorów ze złóż niekonwencjonalnych oraz podziemnego składowania dwutlenku węgla.

W pierwszej części spotkania odbyły się z inicjatywy PIG-PIB warsztaty naukowe „Gas tracers sampling and analysis”. Ich celem była wymiana doświadczeń z zakresu pomiarów terenowych oraz poboru próbek wód podziemnych i powietrza gruntowego do badań laboratoryjnych składników gazowych mogących służyć jako wskaźniki migracji płynów złożowych lub uwolnienia składowanego dwutlenku węgla. Pomiary stężeń metanu i jego wyższych homologów, dwutlenku węgla, a także innych składników gazowych (naturalnych i sztucznych znaczników) oraz stosunków izotopów stabilnych w ich składzie są ważnym elementem monitoringu środowiskowego towarzyszącego przedsięwzięciom z dziedziny geoenergii, takich jak poszukiwanie i eksploatacja niekonwencjonalnych złóż węglowodorów czy podziemne składowanie dwutlenku węgla.

W warsztatach uczestniczyli konsorcjanci projektu reprezentujący europejskie służby geologiczne (obok PIG-PIB, także brytyjska BGS, francuska BRGM, holenderska TNO), instytucje naukowe (Instytut Nafty i Gazu INIG, niemiecki GFZ, francuski IFP Énergies Nouvelles, norweski SINTEF) i przemysł (Risktec Solutions), a także eksperci z rady doradczej projektu SECURe, reprezentujący przedsiębiorców i organy administracji (Shell, Golder Associates, Służba Geologiczna Alberty AER (Kanada), brytyjski Departament Biznesu, Energii i Strategii BEIS).

Uczestnicy zaprezentowali swoje doświadczenia podczas krótkich prezentacji. Następnie rozpoczęła się dyskusja o kryteriach, jakie należy przyjąć przy doborze metod opróbowania i pomiarów składników gazowych. Ustalono, że metodyka rekomendowana zwłaszcza w monitoringu długookresowym musi spełniać następujące warunki:

  1. Być poddana odpowiedniej walidacji, żeby zapewnić wiarygodność wyników
  2. Być właściwie opisana, żeby umożliwić porównywalność wyników
  3. Nie może być zbyt skomplikowana
  4. Nie może być zbyt droga

Ustalono, że w trakcie trwania projektu SECURe przeprowadzone będą wspólne prace terenowe, podczas których przetestowane zostaną metody opróbowania składników gazowych w powietrzu gruntowym i wodach podziemnych, a pobrane różnymi metodami próbki przeanalizowane równolegle w laboratoriach poszczególnych partnerów projektu.

secure3

Uczestnicy warsztatów „Gas tracers sampling and analysis”

secure1

Prezentacja doświadczeń PIG-PIB w zakresie opróbowania powietrza glebowego

Kolejne spotkania dotyczyły zarządzania projektem SERCURe i obejmowały podsumowanie dotychczasowych prac oraz plany na przyszłość. Wiele miejsca poświęcono komunikacji i strategii prezentowania wyników szerokiemu gronu odbiorców. Zachęcamy do śledzenia postępów prac w projekcie: www.securegeoenergy.eu/news oraztwitter.com/securegeoenergy.

Dzięki współpracy z PGNiG uczestnicy spotkania mieli możliwość zwiedzenia kopalni gazu „Borzęcin”, gdzie oprócz eksploatacji gazu ziemnego odbywa się zatłaczanie do wyeksploatowanej części złoża kwaśnych gazów odpadowych powstałych z oczyszczania gazu ziemnego (głównie siarkowodór i dwutlenek węgla). Możliwość przyjrzenia się z bliska procesowi technologicznemu była niezwykle cennym doświadczeniem, gdyż instalacja ta jest świetnym analogiem dla technologii CCS, której dedykowany jest projekt SECURe. Dodatkowo, w zakładzie „Borzęcin” odbywa się również zatłaczanie odpadów płynnych celem ich składowania w wyeksploatowanej części złoża. PGNiG, jako jedyna firma w Polsce, posiada koncesję na tego typu działalność.

secure2

Kopalnia gazu ziemnego „Borzęcin” – wycieczka terenowa

Tekst: Monika Konieczyńska, Olga Lipińska
Zdjęcia: Olga Lipińska, Mirosław Wojnicki (INIG)